Relative clauses | WSZYSTKO o zdaniach względnych 🎯

Relative clauses brzmi jak czarna magia? Dobrze to rozumiemy. W końcu kiedy zaczynasz mówić po angielsku, na początku wszystko jest proste: I like coffee. She likes tea. Zero filozofii. Ale jeśli chcesz brzmieć naturalnie, to prędzej czy później musisz trafić właśnie na relative clauses, czyli zdania względne.

To właśnie one sprawiają, że Twoje zdania nie brzmią jak kartki wyrwane z pamiętnika pierwszoklasisty, tylko jak płynna, logiczna wypowiedź. 😇

I teraz najlepsze: relative clauses wcale nie są takie straszne. Jasne, do zapamiętania jest kilka zasad, są różne zaimki (chociaż czasem nawet można coś opuścić…). Ale gdy już je ogarniesz, poczujesz, że angielski robi się dużo bardziej miękki i elastyczny. To co, zaczynamy?

Relative clauses: co to?

Relative clauses, czyli zdania względne w języku angielskim, to zdania podrzędnie złożone, które zawierają dodatkową informację na temat osoby, rzeczy, czasu lub miejsca. Dzięki nim możemy rozwinąć wypowiedź i uniknąć powtarzania kilku krótkich zdań.

W języku polskim posiadamy tę samą strukturę. Tylko popatrz na poniższy przykład i jego tłumaczenie:

This is the boy who lives next door.
To jest chłopak, który mieszka obok mnie.

Czyli można powiedzieć, że relative clauses pełnią rolę „dopowiedzeń” – bo pozwalają opisać coś dokładniej i naturalniej, bez rozbijania tekstu na oddzielne, sztywne zdania. Inaczej musielibyśmy powiedzieć: „To jest chłopak. On mieszka obok mnie”. Przyznaj, że – może oprócz kilkuletnich dzieci – nikt tak nie mówi!

Defining and non defining relative clauses: zdania względne określające i nieokreślające

A teraz chwila skupienia, bo mowa o bardzo ważnej rzeczy: relative clauses dzielimy na dwa główne typy:

• Defining relative clauses (określające)
• Non-defining relative clauses (nieokreślające)

Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, to wina tych długich nazw! Różnica jest prosta: jedne są absolutnie konieczne, żeby zdanie miało sens, a drugie to raczej ciekawostka albo dopowiedzenie. Przyjrzyjmy się im dokładniej, bo to podział, który naprawdę warto rozumieć. 🙌

Defining relative clauses: zdania względne określające

Defining relative clauses to zdania względne, które są niezbędne do zrozumienia sensu wypowiedzi. Określają dokładnie, o kim lub o czym mówimy – bez nich zdanie byłoby niepełne albo zbyt ogólne.

☀️ Najważniejsze zasady:

• brak przecinków, bo zdanie względne jest integralną częścią całości,
• często można użyć that zamiast who albo which,
• gdy zaimek jest dopełnieniem, można go pominąć (np. The book (that) I read…).

Żeby lepiej wyjaśnić Ci ten typ, przygotowaliśmy dwa przykłady zdań z prawdziwego życia.

The students who study hard usually pass the exam.
Studenci, którzy pilnie się uczą, zazwyczaj zdają egzamin.
→ Tu bez zdania względnego nie wiadomo, o których studentów chodzi.

The movie that we watched yesterday was really scary.
Film, który oglądaliśmy wczoraj, był naprawdę straszny.
→ Określamy konkretny film, a nie jakikolwiek.

Uwaga! W języku polskim zdania względne zwykle oddzielamy przecinkami, nawet jeśli pełnią funkcję określającą. To jedna z głównych różnic w stosunku do angielskiego:

Czyli po polsku zapiszemy:

• Moja ciocia, która mieszka w Rzymie, przyjeżdża nas odwiedzić.

A po angielsku:

• My aunt who lives in Rome is coming to visit us.

Dlatego zapamiętaj, że w polskim przecinki są niemal obowiązkowe, a w angielskim tylko w non-defining clauses.

Non-defining relative clauses: zdania względne nieokreślające

Non-defining relative clauses to zdania względne, które podają dodatkową informację, ale nie są kluczowe dla zrozumienia zdania głównego. Można je usunąć, a zdanie nadal będzie sensowne.

🌺 Zasady w pigułce:

• zawsze oddzielamy przecinkami (na piśmie) lub pauzą w mowie,
• that tutaj nie występuje – używamy tylko who, which, whose, czasem where lub when,
• świetne do wtrąceń, ciekawostek, dopowiedzeń.

I znowu, dla lepszego zrozumienia, przygotowaliśmy dla Ciebie kilka przykładów. Dzięki nim zrozumienie teorii będzie łatwiejsze.

My sister, who lives in Spain, is visiting me next week.
Moja siostra, która mieszka w Hiszpanii, odwiedzi mnie w przyszłym tygodniu.
→ Najważniejsza informacja to fakt, że moja siostra mnie odwiedza – reszta to dodatek.

London, which is the capital of the UK, attracts millions of tourists every year.
Londyn, który jest stolicą Wielkiej Brytanii, przyciąga co roku miliony turystów.
→ Tu dopowiadamy coś, co nie jest niezbędne, ale wzbogaca zdanie.

Defining and non defining relative clauses: podsumowanie

Jedna bardzo ważna sprawa: w języku angielskim to, czy zdanie względne jest defining czy non-defining, często zależy od kontekstu, a nie samej struktury. Jeśli potrzebujemy zdania względnego, żeby określić, o kim lub o czym mówimy, używamy defining clause (bez przecinków):

My sister who lives in Bangkok is coming. → określamy konkretną siostrę (bo są inne).

Jeśli natomiast zdanie dodaje tylko dodatkową informację, która nie jest kluczowa dla zidentyfikowania podmiotu, stosujemy non-defining clause (z przecinkami):

My sister, who lives in Bangkok, is coming. → wszyscy i tak wiedzą, o którą siostrę chodzi, więc informacja o mieście to dodatek.

Zaimki w relative clauses (who, which, that, whose, whom)

Żeby relative clauses miały sens, potrzebujemy specjalnych „łączników” – są nimi zaimki względne (relative pronouns). To one decydują, czy mówimy o osobie, rzeczy, miejscu czy o posiadaniu. Zamiast więc żonglować zdaniami, wrzucamy zaimek i za jego pomocą płynnie rozwijamy myśl.

Zaimki względne	Kiedy używać?	Przykład
who	gdy mówimy o osobach w roli podmiotu (kto coś robi)	The girl who called me is my friend.
whom	gdy mówimy o osobach w roli dopełnienia (kogo coś dotyczy), głównie w języku formalnym	The man whom I met was very kind.
which	gdy opisujemy rzeczy albo zwierzęta	The book which I bought is amazing.
that	uniwersalne – ma zastosowanie w stosunku do osób i rzeczy	The movie that I watched was boring.
whose	gdy chcemy wskazać właściciela	The woman whose car broke down is my teacher.

Czyli, podsumowując: zaimki względne to specjalna grupa zaimków, które służą do łączenia zdań. Wprowadzają relative clause i wskazują, do czego to zdanie się odnosi – czy mówimy o osobie, rzeczy, miejscu, czasie czy posiadaniu.

Nasza porada: możesz wyobrazić sobie zaimek względny jako klej, który łączy dwa krótkie zdania w jedną płynną wypowiedź. 🚀

Mamy super kompendium wiedzy o zaimkach. Sprawdź! Zaimki Angielski | Oto 8 NAJWAŻNIEJSZYCH pronouns 🇬🇧

Różnica między what i which w relative clauses

Choć na pierwszy rzut oka wyglądają podobnie, what i which wcale nie działają tak samo. To częsty błąd uczniów, dlatego warto jasno oddzielić ich funkcje.

Which – klasyczny zaimek względny

Odnosi się do rzeczy lub zwierząt, o których już coś wiemy albo które zostały wcześniej wspomniane. Jest jednym z „oficjalnych” relative pronouns.

Przykład:

The story which I heard yesterday is really crazy.
Historia, którą usłyszałam wczoraj, jest naprawdę szalona.

What – nie jest typowym zaimkiem względnym

W tym kontekście what można przetłumaczyć jako „to, co…” albo „to, czego…”. Nie odnosi się do rzeczownika z wcześniejszej części zdania, ale sam pełni rolę rzeczownika i zaimka.

Przykład:

I don’t understand what you mean.
Nie rozumiem, co masz na myśli.

She gave me what I wanted.
Dała mi to, czego chciałam.

Najprostsza różnica do zapamiętania

• Which = „który/która/które” (odnosi się do konkretnego rzeczownika w zdaniu).
• What = „to, co” (samodzielnie niesie znaczenie bez wcześniejszego rzeczownika).

Relative clauses: kiedy można używać that?

That to taki „joker w talii”. 😅 W defining clauses (zdaniach określających) spokojnie zastępuje who i which. Dlatego w mowie codziennej częściej usłyszysz that niż cokolwiek innego:

The person that called you is my cousin Terrence.
Osoba, która do ciebie zadzwoniła, to mój kuzyn Terrence.

This is the restaurant that I told you about.
To jest ta restauracja, o której ci mówiłam.

To musisz zapamiętać: that używamy wyłącznie w defining relative clauses, czyli tych określających – bez przecinków.

Kiedy stosujemy who, a kiedy that w relative clauses?

Generalnie who odnosi się do osób i jest bardziej „klasyczne”, a that to luźniejsza, codzienna alternatywa, którą stosujemy w zdaniach określających (defining clauses). W praktyce oba są poprawne, ale w języku mówionym that pojawia się częściej.

Relative clauses: kiedy można opuścić who, whom, which, that?

Czasami w relative clauses zaimek można po prostu pominąć, bez utraty sensu zdania. Oto zasady w pigułce:

1. Zaimek jest dopełnieniem, a nie podmiotem

Możesz opuścić who, whom, which, that, jeśli pełnią rolę dopełnienia w zdaniu względnym.

Przykład:

The book (which) I bought yesterday was amazing.
Książka, którą kupiłem wczoraj, była niesamowita.

The man (whom) I met at the party is a musician.
Mężczyzna, którego poznałem na imprezie, jest muzykiem.

W obu tych przypadkach zaimek pełni funkcję dopełnienia, więc można go spokojnie pominąć.

2. Nie można pominąć zaimka, jeśli pełni rolę podmiotu

Jeśli zaimek jest podmiotem w zdaniu względnym, musi zostać.

Na przykład:

The girl who lives next door is very friendly.
Dziewczyna, która mieszka obok, jest bardzo przyjazna.

Tutaj who jest podmiotem, więc nie można go opuścić.

3. Dotyczy tylko defining relative clauses

W non-defining clauses (nieokreślających) zaimek zawsze musi zostać, nawet jeśli jest dopełnieniem.

Czyli np.:

My cousin, who I met yesterday, is very funny.
Mój kuzyn, którego spotkałem wczoraj, jest bardzo zabawny.

Inne słowa kluczowe: when, where, why

Relative clauses nie kończą się tylko na who, which, that. Angielski ma też tzw. relative adverbs – czyli przysłówki względne. Najważniejsze z nich to when, where i why. Dzięki nim zamiast suchego zdania możesz dodać kontekst związany z czasem, miejscem albo przyczyną.

When – czas

Wprowadza informację o momencie, w którym coś się wydarzyło.

I still remember the day when we first met.
Wciąż pamiętam dzień, kiedy spotkaliśmy się po raz pierwszy.

Where – miejsce

Określa miejsce, w którym coś się dzieje.

That’s the library where I usually study.
To jest biblioteka, w której zwykle się uczę.

Why – powód

Używamy go, gdy mówimy o przyczynie.

Do you know the reason why Sonja left him?
Czy znasz powód, dlaczego Sonja go zostawiła?

📌 Warto zapamiętać: when, where i why działają dokładnie tak, jak zaimki względne – też wprowadzają relative clauses, ale zamiast osoby czy rzeczy określają czas, miejsce lub przyczynę.

Relative clauses: examples

Wiemy, że konkretne, życiowe przykłady zawsze robią robotę i bardzo pomagają w nauce. Poniżej znajdziesz 10 różnorodnych zdań z relative clauses, wykorzystujących różne zaimki względne.

This is the café where J.K. Rowling wrote parts of Harry Potter.
To jest kawiarnia, w której J.K. Rowling pisała fragmenty Harry’ego Pottera.

Mount Everest, which attracts thousands of climbers every year, is the highest mountain on Earth.
Mount Everest, który co roku przyciąga tysiące wspinaczy, jest najwyższą górą na Ziemi.

Yesterday I met Ashley, whom you spoke to at the conference.
Wczoraj spotkałem Ashley, z którą rozmawiałeś na konferencji.

The scientist who discovered penicillin was Alexander Fleming.
Naukowcem, który odkrył penicylinę, był Alexander Fleming.

Tom, whose sister works at NASA, is really good at physics.
Tom, którego siostra pracuje w NASA, jest naprawdę dobry z fizyki.

That’s the park which we visited during our trip to Madrid.
To jest park, który odwiedziliśmy podczas naszej wycieczki do Madrytu.

I’ll never forget the summer when we traveled across Italy by train.
Nigdy nie zapomnę lata, kiedy podróżowaliśmy pociągiem po Włoszech

The reason why Lola moved to Berlin is still a mystery.
Powód, dla którego Lola przeprowadziła się do Berlina, wciąż pozostaje tajemnicą.

My older brother, who lives in Canada, is coming to visit us next month.
Mój starszy brat, który mieszka w Kanadzie, przyjeżdża nas odwiedzić w przyszłym miesiącu.

The Louvre, which is the most visited museum in the world, is in Paris.
Luwr, który jest najczęściej odwiedzanym muzeum na świecie, znajduje się w Paryżu.

Relative clauses: exercises

A teraz czas na przećwiczenie zdobytej wiedzy! Przygotowaliśmy dwa zadania, w których możesz sprawdzić, ile się nauczyłeś/aś. Ćwiczenia są idealne dla poziomu B1, ale skorzysta na nich tak naprawdę każdy.

Ćwiczenie 1: Uzupełnij luki

Wstaw who, whom, which, that, whose, when, where, why lub pomiń zaimek, jeśli można.

1. The boy ___ won the race is my cousin.
2. This is the restaurant ___ we had dinner last night.
3. I met Sarah, ___ you told me about.
4. The teacher ___ class we attended yesterday was very kind.
5. Do you remember the day ___ we first met?
6. My uncle, ___ car was stolen last week, is very upset.

Ćwiczenie 2: Połącz zdania w jedno, tworząc relative clause

Użyj odpowiedniego relative pronoun lub relative adverb.

1. I met a woman. She works at Google.
2. The film was amazing. We watched it yesterday.
3. Joy is my friend. Her brother is a famous chef.
4. I love the town. I was born there.
5. Lidia didn’t tell me the reason. She left so suddenly.
6. There’s a museum. It attracts thousands of tourists every year.

Relative clauses: klucz odpowiedzi

Ćwiczenie 1

1. who/that
2. where
3. whom/who
4. whose
5. when
6. whose

Ćwiczenie 2

1. I met a woman who works at Google.
2. The film that/which we watched yesterday was amazing.
3. Joy is my friend whose brother is a famous chef. / John, whose brother is a famous chef, is my friend. (w zależności od kontekstu może to być defining lub non-defining relative clause)
4. I love the town where I was born.
5. Lidia didn’t tell me the reason why she left so suddenly.
6. There’s a museum which/that attracts thousands of tourists every year.

Relative clauses: najczęściej zadawane pytania