First Conditional | ZROZUM pierwszy okres warunkowy 1️⃣

First conditional, znany również jako 1 conditional lub 1 tryb warunkowy, może brzmieć skomplikowanie, ale to tylko pozory. Z pewnością już w dzieciństwie poznałeś lub poznałaś tę strukturę gramatyczną. „Jeśli nie odrobisz lekcji, nie pójdziesz się bawić!” – brzmi znajomo, prawda?

Jako konstrukcja przydatna w codziennej komunikacji, first conditional łączy znajomość czasu Present Simple z Future Simple. W tym artykule przeprowadzimy Cię przez definicję, zastosowanie, budowę oraz typowe błędy, a także dostarczymy Ci praktycznych przykładów i ćwiczeń, dzięki którym bez trudu opanujesz 1 tryb warunkowy.

Co to jest pierwszy okres warunkowy?

First conditional służy do mówienia o sytuacjach, które mogą się wydarzyć w przyszłości, jeśli zostanie spełniony określony warunek.

Tak jak pozostałe okresy warunkowe, także ten bazuje na konstrukcji „jeśli…, to…”.

Łatwo odróżnisz ten tryb od innych, jeśli zapamiętasz jedną regułę: 1 conditional odnosi się do przyszłych, prawdopodobnych wydarzeń.

Przykłady:

If it rains tomorrow, parents will cancel the picnic.
Jeśli jutro będzie padać, to rodzice odwołają piknik.

I won’t pass my driver’s license if I don’t buy more driving hours.
Nie zdam prawa jazdy, jeśli nie dokupię więcej godzin jazdy.

Jak już pewnie się domyślasz, pierwszy tryb warunkowy pozwala wyrażać realistyczne sytuacje w przyszłości i przewidywać ich skutki.

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z trybami warunkowymi, koniecznie sprawdź ten artykuł: Zero Conditional | Zerowy okres warunkowy BEZ tajemnic! 0️⃣

Kiedy stosujemy first conditional?

First conditional stosujemy w 3 przypadkach. Zauważ, że każdy z nich dotyczy realnych, możliwych do spełnienia zdarzeń, które mają wpływ na przyszłość.

1. Żeby przewidzieć przyszłe konsekwencje 🔮

Ten tryb używany jest wtedy, gdy chcemy powiedzieć, co się wydarzy, jeśli spełni się jakiś warunek. To bardzo przydatne w przewidywaniu skutków działań lub wydarzeń.

If you eat too much cheesecake, you will feel sick.
Jeśli zjesz za dużo sernika, będzie ci niedobrze.

2. Do wyrażania ostrzeżeń i gróźb ☢️

First conditional świetnie nadaje się do mówienia o negatywnych konsekwencjach – często jako forma ostrzeżenia lub przestrogi. To właśnie do tej kategorii należą wszystkie rodzicielskie ostrzeżenia, które pamiętamy z dzieciństwa.

Unless you stop yelling, I won’t help you.
Jeśli nie przestaniesz krzyczeć, nie pomogę ci.

3. Podczas planowania i decydowania 🗺️

Kiedy coś zależy od spełnienia warunku – jak np. wspólne wyjście, podjęcie decyzji czy zmiana planów – również stosujemy pierwszy tryb warunkowy.

If Julia finishes work early, we’ll go to the cinema to watch Bridget Jones.
Jeśli Julia skończy pracę wcześniej, pójdziemy do kina na Bridget Jones.

Te trzy zastosowania świetnie pokazują, że 1 conditional jest niezwykle praktycznym narzędziem w codziennym języku – szczególnie wtedy, gdy mówimy o przyszłości w sposób konkretny i realistyczny.

Zapraszamy do szybkiej powtórki! Kompleksowy materiał o najbardziej podstawowym angielskim czasie znajdziesz tutaj: Present Simple | Opanuj podstawy angielskiej gramatyki! 👍

First conditional: budowa

Żebyś szybko zapamiętał/a budowę first conditional, mamy dla Ciebie wzór na warunek 1. A w zasadzie dwa:

1. If + Present Simple, Present Simple
2. Present Simple + if + Present Simple

Dlaczego istnieją dwie opcje? Ponieważ zdania w pierwszym trybie warunkowym (i w każdym innym!) składają się z dwóch części: if clause (czyli zdania warunkowego zaczynającego się od if) oraz main clause (czyli zdania głównego).

To właśnie z tego powodu każde zdanie warunkowe możesz zacząć na dwa sposoby: w zależności, którą część wybierzesz jako pierwszą. Dokładnie tak jak w języku polskim! Obie opcje wraz z przykładami umieściliśmy w tabeli poniżej:

Konstrukcja first conditional

Konstrukcja	Przykład po angielsku	Przykład po polsku
If + Present Simple, Future Simple	If I see Ava, I will tell her the news.	Jeśli zobaczę Avę, przekażę jej nowiny.
Future Simple + if + Present Simple	I will tell Ava the news if I see her.	Przekażę Avie nowiny, jeśli ją zobaczę.

⚠️Ważne! Gdy zaczynasz od if clause, czyli w sytuacji gdy słówko if ląduje na samym początku, musisz użyć przecinka w celu oddzielenia od siebie dwóch części zdania. Jednak jeśli zaczynasz od main clause, a if jest w środku zdania, wtedy nie stosuje się przecinka.

Czym różnią się od siebie te dwie opcje?
Znaczenie zdania w obu formach pozostaje dokładnie takie samo. Różnica w użyciu jest więc bardzo subtelna i chodzi w niej o większy nacisk albo na warunek, albo na skutek. Nasza rada: zdecyduj, którą część zdania chcesz bardziej zaakcentować i wybierz ją jako pierwszą.

A może chcesz odświeżyć budowę i zasady rządzące czasem przyszłym prostym? Mamy idealną propozycję: Future Simple | Budowa + przykłady 🔮

Jaki czas stosujemy w first conditional?

W konstrukcji pierwszego trybu warunkowego używamy dwóch różnych czasów: Present Simple oraz Future Simple.

Część zdania	Struktura	Przykład	Tłumaczenie
If clause (część warunkowa)	Present Simple	If she studies…	Jeśli będzie się uczyć…
Main clause (część główna)	Future Simple (will + bezokolicznik)	… she will pass.	… zda.

Uwaga! Oprócz typowej formy will + czasownik, w części głównej można także użyć:

• trybu rozkazującego, np. If you see Anna, tell her to call me.
• czasowników modalnych: should, must, can, may, might, could, np. If you finish early, you can go out.
• ought to / had better, np. If he’s sick, he had better stay home.

Choć pierwszym skojarzeniem z 1 conditional jest will, warto pamiętać o tych dodatkowych opcjach, żeby budować bardziej naturalne i elastyczne wypowiedzi.

Pierwszy okres warunkowy: co można użyć zamiast if?

Jedno jest pewne: if to najczęściej stosowane słowo we wprowadzeniu warunku. To jednak nie znaczy, że jest ono jedyną opcją! W języku angielskim istnieje wiele wyrazów i zwrotów, które mogą pełnić podobną funkcję i wprowadzać warunek, na przykład:

• Unless (chyba że / jeśli nie) – np. Unless you hurry, you’ll miss the train.
• As long as (pod warunkiem, że) – np. As long as you pay me back, I’ll lend you the money.
• Provided (that) (pod warunkiem, że) – np. Provided you don’t tell anyone, I’ll show you the secret.
• When (kiedy: w znaczeniu warunku) – np. When Mimi finishes work, she’ll call you.

Dzięki ich stosowaniu Twój angielski będzie brzmiał bardziej zróżnicowanie, dlatego zachęcamy Cię do stosowania zamienników if.

First conditional: pytania

Żeby stworzyć pytanie w pierwszym okresie warunkowym, należy pamiętać o odpowiednim szyku zdania. Strukturę pytającą konstruujemy, przesuwając operator will przed podmiot w głównej części zdania. W zależności od tego, która część zdania ma być pytaniem (if clause czy main clause) oraz typu pytania (pytanie szczegółowe albo pytanie yes/no) – masz do wyboru jeden z kilku możliwych wariantów:

1. Pytanie zaczynające się od if clause:

If Sean makes a down payment, will he be allowed to live here?
Jeśli Sean wpłaci zaliczkę, będzie mógł tu mieszkać?

2. Pytanie zaczynające się od main clause:

Will she marry me if I propose on the Eiffel Tower?
Czy wyjdzie za mnie za mąż, jeśli oświadczę się na wieży Eiffla?

3. Pytanie szczegółowe:

Where will you go if you win this contest?
Gdzie pojedziesz, jeśli wygrasz ten konkurs?

📢 Zwróć uwagę, że również w pytaniach nigdy nie używamy will po if – czasownik pozostaje w czasie Present Simple. To jedna z częstszych pułapek, której warto unikać.

First conditional: przeczenia

W każdym okresie warunkowym możesz stworzyć zarówno zdania twierdzące, jak i przeczenia. Wystarczy, że dodasz słówko not do odpowiedniego czasownika.

Przykłady przeczeń w trybie first conditional:

If Henry doesn’t come in 5 minutes, I will go without him.
Jeśli Henry nie przyjdzie w ciągu 5 minut, pojadę bez niego.

If you continue to behave like this, you won’t get the candy.
Jeśli nadal będziesz się tak zachowywać, nie dostaniesz cukierka.

Zauważ, że przeczenia możesz tworzyć w obu częściach zdania, np.:

If you don’t leave now, you won’t arrive on time.
Jeśli nie wyjdziesz teraz, nie dotrzesz na czas.

First conditional: przykłady

Jeśli Ty też najlepiej zapamiętujesz gramatykę na przykładach, to ta sekcja jest dla Ciebie. Poniżej zebraliśmy sporo przykładów first conditional: zarówno z if, jak i jego zamiennikami, z wykorzystaniem obu możliwych szyków. Te zdania z pewnością pozwolą Ci się oswoić z pierwszym trybem warunkowym.

Marta will move to Berlin if she gets her dream job.
Marta przeprowadzi się do Berlina, jeśli dostanie swoją wymarzoną pracę.

I’ll give you a call as soon as I’m free.
Zadzwonię do ciebie, jak tylko będę wolny.

We’ll walk if we miss the bus.
Pójdziemy pieszo, jeśli spóźnimy się na autobus.

If Daniel finishes on time, I’ll be surprised.
Jeśli Daniel skończy na czas, zdziwię się.

My parents won’t forgive Felix if he doesn’t apologize.
Moi rodzice nie wybaczą Felixowi, jeśli nie przeprosi.

Julia and I will go hiking if it’s sunny.
Julia i ja pójdziemy na wędrówkę, jeśli będzie słonecznie.

Nobody will believe you if you don’t tell the truth.
Nikt ci nie uwierzy, jeśli nie powiesz prawdy.

If Connor asks nicely, will you help him?
Jeśli Connor grzecznie poprosi, pomożesz mu?

Różnice między trybami. Jak odróżnić 0,1 i 2 tryb warunkowy?

Zerowy, pierwszy i drugi tryb warunkowy mają różne zastosowania i odnoszą się do innych czasów oraz prawdopodobieństwa spełnienia warunku.

0 a 1

Jakie różnice występują między tymi dwoma trybami? Tłumaczymy!

• Zero conditional opisuje sytuacje stałe, ogólne prawdy, prawa natury i nawyki. Używamy Present Simple w obu częściach zdania.
• First conditional dotyczy przyszłości – scenariuszy możliwych, realistycznych i zależnych od spełnienia jakiegoś warunku. Używamy Present Simple po „if” oraz Future Simple (lub innych form) w drugiej części zdania.

First conditional: typowe błędy

Pierwszy tryb warunkowy to konstrukcja logiczna i bardzo użyteczna, ale niektórzy uczący się popełniają przy niej powtarzalne błędy. Warto je poznać, żeby ich świadomie unikać i tworzyć poprawne zdania.

Poniżej zebraliśmy najczęstsze potknięcia związane z 1 trybem warunkowym:

1. Użycie will po if – podobnie jak w zerowym okresie warunkowym, to najpopularniejszy błąd również w tym trybie. Zapamiętaj, że w części zdania z if nie używamy czasu Future Simple, tylko Present Simple. Will pojawia się tylko raz: w części głównej (main clause).

❌ If Georgina will arrive late, we’ll start without her.
✔️ If Georgina arrives late, we’ll start without her.

2. Zły szyk zdania w pytaniach – w pytaniach uczący się często mylą szyk gramatyczny i zapominają o inwersji.

❌ If I’m late, you will help me?
✔️ If I’m late, will you help me?

3. Brak końcówki „-s” w Present Simple lub dodawanie jej do Future Simple – w części zdania z if czasownik musi być odmieniony zgodnie z zasadami Present Simple, czyli z końcówką -s w 3. osobie liczby pojedynczej. Z kolei w części zdania z Future Simple nie dodajemy końcówki „-s”.

❌ If Liam work hard, he will succeed.
✔️ If Liam works hard, he will succeed.

4. Niepoprawne użycie zamienników wyrażenia if – gdy używasz wyrażeń takich jak unless, provided that czy in case, pamiętaj o ich specyficznym znaczeniu i strukturze. Błąd polega często na mieszaniu ich z innymi trybami lub stosowaniu ich bez czasownika w Present Simple.

❌ Provided my sister will call, I’ll be happy.
✔️ Provided my sister calls, I’ll be happy.

1 conditional: exercises

Teoria za nami, czas na praktykę! Przygotowaliśmy dwa przydatne ćwiczenia, które pozwolą Ci przećwiczyć znajomość 1 conditional.

Ćwiczenie 1: Uzupełnij zdania (wstaw odpowiednią formę czasownika)

Uzupełnij każde zdanie, używając czasowników w nawiasach.

1. If Kate _____(not hurry), she _____ (miss) the bus.
2. We_____ (visit) Grandma if we _____ (have) time this weekend.
3. Unless it _____ (stop) raining, we _____ (not play) outside.
4. I _____ (buy) you a present if you _____ (pass) the exam.
5. As long as Elio _____ (apologize), I _____ (forgive) him.
6. They _____(not go) to the concert if the tickets _____ (be) too expensive.
7. Provided Daria _____ (get) the job, she _____ (move) to London.
8. If we _____ (not water) the plants, they _____ (die).

Ćwiczenie 2: Przekształć zdania na pytania

Zamień poniższe zdania na pytania w 1 trybie warunkowym zaczynające sie od will.

1. Marlene will help you if you ask her.
2. We will go hiking if the weather is nice.
3. They’ll leave early if the meeting ends on time.
4. I’ll call you unless I forget.
5. Ivo will cook dinner if he comes home early.
6. Tommy will lend you the book if you return it.
7. The kids will watch a movie if they finish homework.
8. Monique will join us provided he has time.

First conditional: klucz odpowiedzi

Ćwiczenie 1

1. doesn’t hurry / will miss
2. will visit / have
3. stops / won’t play
4. will buy / pass
5. apologizes / will forgive
6. won’t go / are
7. gets / will move
8. don’t water / will die

Ćwiczenie 2

1. Will Marlene help you if you ask her?
2. Will you go hiking if the weather is nice?
3. Will they leave early if the meeting ends on time?
4. Will you call me unless you forget?
5. Will Ivo cook dinner if he comes home early?
6. Will Tommy lend you the book if you return it?
7. Will the kids watch a movie if they finish homework?
8. Will Monique join us provided he has time?

Najczęściej zadawane pytania: first conditional